Villa Majorelle, een fraai en zeldzaam voorbeeld van een volledig in Art Nouveau stijl opgetrokken vrijstaande villa in Nancy. Gebouwd voor industrieel en kunstenaar Louis Majorelle vanaf 1901 geeft deze een uitstekend beeld van de leefwijze van een welvarend industrieel aan het begin van de 20e eeuw.

Ontdekking van Villa Majorelle

De villa is gelegen in wat aan het begin van de vorige eeuw een nieuwe wijk aan de rand van de stad Nancy was. De vestingwerken waren verdwenen, het strategische belang van Nancy was marginaal en de stad kon fors uitbreiden. Overigens bleek dat strategische belang in de Eerste Wereldoorlog ineens weer heel hoog te zijn, met het front vlakbij de stad. Gelukkig heeft die oorlog geen noemenswaardige schade aan de stad toegebracht.

Majorelle bemachtigde er een lap grond en gaf aan zijn architect Henri Sauvage opdracht een passend huis te ontwerpen. In die tijd was de moderne stijl natuurlijk de Art Nouveau. Sauvage stond onder invloed van Hector Guimard, o.a. de architect van de Parijse metro-ingangen (zie ook hier) Majorelle kon dat betalen dankzij de porseleinfabriek van zijn vader die hij bij diens dood overnam. Hij was intussen zelf geschoold als meubelmaker, wat de andere tak van het familiebedrijf vormde.

Henri Sauvage nam de architectuur voor zijn rekening en Louis Majorelle de inrichting. Hij vervaardigde hoogstpersoonlijk alle meubelstukken voor zijn villa. Aldus kwam de Villa tot stand als een typische uiting van die tijd: een Gesamtkunstwerk (totaalkunstwerk). En dat Gesamtkunstwerk staat er in vrijwel al zijn prachtige oorspronkelijke praal nog steeds. Een feest om te ontdekken!

Alvorens je binnen mag wordt je geacht om hoesjes over je schoenen, want vrijwel alles is nog authentiek. Zeer bijzonder! Overbodig te zeggen, dames, (en eventuele drag-queens etc): stiletto’s zijn niet toegestaan.

De eerste salon van de villa

Nadat je door een fraai portaal met de nodige architecturale zwierigheid bent binnengekomen, kom je in een eerste salon. Je wordt meteen overweldigd door Art Nouveau-“geweld”. Schitterende deuren met sierlijk lijnenspel, samengesteld uit diverse zorgvuldig bij elkaar gezochte houtsoorten. Lampen die zich als lianen aan het gekromde plafond lijken te hebben vastgegrepen en naar beneden hangen. Een prachtig eetkamerameublement, ook weer met fraaie belijning enzovoort.

Je zou het liefst zo’n stoel pakken en er eens lekker bij gaan zitten om de kamer rustig op je te laten inwerken. Maar helaas, dat is dan ook weer niet toegestaan. Volkomen begrijpelijk natuurlijk. In plaats daarvan moet je blijven staan, en de kamer op je laten inwerken. Daarbij zul je zeker niet vergeten om naar de glas-in-loodpanelen te kijken. Hierin worden watermeloen planten afgebeeld. Maar niet zomaar, nee, dat wordt gedaan door heel veel verschillende kleuren, maar ook verschillende soorten glas, waaronder het voor de Art Nouveau typische geaderde glas.

Kortom deze hele salon is enorm overweldigend. Maar het mooiste erin heb ik nog niet vermeld…

De schouw in de salon.

In de salon staat een van de meest opvallende elementen van de villa: een fabuleuze vrijstaande haard met schouw. Die is eigenlijk de oorzaak van mijn eigen ontdekking: op een sociaal medium kwam dat plaatje telkens maar voorbij, ik ben verder gaan zoeken en ontdekte de villa…

De schouw is ongetwijfeld ook afkomstig uit de fabriek van Majorelle, want opgebouwd uit geglazuurde aardewerken elementen. Het ontwerp is dan echter weer van een 3e kunstenaar: Alexandre Bigot. Deze laatste heeft in Parijs diverse gevels van opvallende keramische elementen voorzien.

Aan de voorkant van de schouw krullen de plantaardige motieven zich omhoog vanaf de koperen vuurplaats. Elk keramisch element is precies zo gemaakt dat het qua belijning perfect aansluit bij het volgende. Bigot heeft voor elk element dus een afzonderlijke mal moeten maken. Voorwaar een kunstzinnige prestatie!

Maar in zekere zin kun je de haard zelf ook als een Gesamtkunstwerk beschouwen. De vuurplaats is omrand met een  afscherming in gedreven koper, en de vloer vlak ervoor voorzien van mozïekwerk met een vlampatroon. Het is voor mij een van de allermooiste elementen die ik uit de Art Nouveau ken.

Verder in de Villa Majorelle

Het voert te ver om elke ruimte in de omvangrijke villa in detail te bespreken, maar feit is dat je bij herhaling verrast wordt door prachtige en bijzondere elementen. Sommige moet je echter wel eerst ontdekken. Zoals de bijzondere luchter in de traphal, met een soort dubbele functie: overdag glas-in-loodpaneel, verlicht door het grote venster bij de trap, ’s avonds aangestraald door sierlijke kroontjes die erboven zijn geplaatst. Vernuftig!

Andere kun je vrijwel niet voorbij lopen, zoals het zweverige schilderstuk in de tuinkamer. Het is voorzien van schitterende Art Nouveau “godinnen”: dames met lange losse gewaden die dartelen in een tuin met Hortensia’s, maar dan wel Impressionistisch geschilderd.

En vergeet ook vooral niet de witte kamer te bekijken, en te ervaren! De witte kamer, die ik zo noem omdat een of andere modernistische mafkees (excuseer mij deze krachtterm) deze kamer volledig wit heeft gesausd, inclusief de o zo zorgvuldig samengestelde paneeldeur. Hier ervaar je echt goed, hoe belangrijk het samenspel van houtsoorten, van kleuren, lijnenspel en elementen is. Er wordt overigens al getracht om het oude aspect van de deur terug te brengen, de deur weer kaal te maken.

Bekendheid van de Villa Majorelle

De villa is maar mondjesmaat bekend. Wat mij betreft niet terecht, maar vooralsnog wel heel prettig. Daardoor komt er nog weinig bezoek en is de toegangsprijs nog bijna voor-historisch laag.

Voor mij is het echter een juweel dat een bezoek, ja zelfs de reis er naar toe meer dan waard is. Reden te meer om deze villa op te nemen in mijn net nieuw gelanceerde reis naar Lotharingen. De eerste reisdatum is al volledig volgeboekt, maar als je interesse hebt in deze reis, kijk dan eens hier: en laat het mij vooral weten, ik organiseer graag een volgende!